Cyna

Cyna jest powszechnie używanym miękkim metalem nieszlachetnym, stosowanym między innymi w lutowaniu oraz cynowaniu powierzchni przedmiotów metalowych, w tym puszek (konserwy). Chlorek cyny znajduje zastosowanie w syntezie związków organicznych, wykrywaniu rtęci, złota, platyny i palladu, a także w srebrzeniu luster. Chlorek i szczawian cyny są używane jako katalizatory w syntezie związków organicznych, m.in. w reakcjach estryfikacji. Związki cyny stosowane są jako składniki kosmetyków, dodatki spożywcze.

Cyna w kosmetykach

Cyna metaliczna (INCI: Tin) może być dodawana do kosmetyków jako surfaktant i środek czyszczący. Chlorek cyny (INCI: Stannous chloride)jest używany jako substancja redukująca w kosmetykach.

Tlenek cyny (INCI: Tin oxide) stosowany jest jako substancja nadająca kosmetykom pożądane właściwości fizyczne (lepkość, gęstość, zmętnienie).

Chlorek cyny (INCI: Stannous chloride) jest dodawany do kosmetyków jako składnik redukujący.

Tlenek i chlorek cyny w kosmetykach kolorowych (cieniach do powiek, kredkach do oczu i eyelinerach) pełnią również rolę pigmentów i na wykazie składników kosmetyku mogą kryć się pod numerami CI 77861 (tlenek cyny) oraz CI 77864 (chlorek cyny).

Cynian sodu (INCI: Sodium stannate), synonimy: heksahydroksycynian (IV) sodu, sześciohydroksynian sodu; cynian (IV) sodu; heksawodorotlenek disodowo-cynowy, stosowany jest w kosmetykach jako składnik chroniący przed fotodegradacją oraz regulujący lepkość produktów.

Difluorek cyny (INCI: Stannous fluoride) jest składnikiem wielu past do zębów z fluorem.

Pirofosforan cyny (INCI: Stannous pyrophosphate) zapobiega powstawaniu płytki nazębnej oraz ma działanie kojące, dlatego bywa dodawany do produktów do higieny jamy ustnej.

Nazwy związków cyny wg INCI*:
Tin, Tin oxide, Tin dioxide, Tin chloride, Sodium stannate, Stannous chloride, Stannous fluoride, Stannous pyrophosphate, CI 77861, CI 77864
*INCI: International Nomenclature of Cosmetic Ingredients - ujednolicone, międzynarodowe nazwy składników kosmetyków. Informacje o składzie podawane są na opakowaniach kosmetyków według nomenklatury INCI.

Cyna w żywności

Chlorek cyny jest stosowany jako dodatek spożywczy E512 - stabilizator koloru w przetworach owocowych i warzywnych.

Cyna w stomatologii

Cyna może być składnikiem stopów dentystycznych i amalgamatów (tzw. „srebrne plomby”).

Cyna w lekach

Chlorek cyny jest składnikiem zestawów do sporządzania preparatów radiofarmaceutycznych:

• LeukoScan
• Maasol
• Nanocoll
• NanoScan
• NeoSpect 47
• PoltechColloid
• PoltechDTPA
• PoltechRBC
• Scintimun
• Technescan PYP
• Technescan LyoMAA
• ^99mTc-Tektrotyd

Cyna w odzieży

Chlorek cyny jest stosowany w przemyśle włókienniczym jako utrwalacz barwników (środek wiążący barwnik z tkaniną).

Objawy alergii na cynę

Cyna może powodować alergiczny wyprysk kontaktowy. Ze względu na częste występowanie w pastach do zębów może powodować zapalenie czerwieni wargowej oraz zmiany w obrębie błony śluzowej jamy ustnej o typie liszaja płaskiego. Spożywana jako dodatek spożywczy E512 może prowokować systemową reaktywację alergicznego wyprysku kontaktowego.

Większość opisanych przypadków alergii na cynę była prowokowana przez pasty do zębów^[3,4,5,6] i amalgamaty^[7,8], jednak opisano także przypadki zawodowego wyprysku na cynę, w tym wyprysku powietrznopochodnego na opary lutu cynowego^[9,10,11].

Częstość alergii na cynę

• 0,3% północnoamerykańskich pacjentów testowanych serią metali^[1]
• 4,0% północnoamerykańskich pacjentów ortopedycznych skierowanych na testy płatkowe z metalami^[2]
• 8,2% duńskich pacjentów uczulonych na nikiel (testy wykonane płytką cynową)^[3]

Substancje testowe:

• Chlorek cyny 1% waz. (Chemotechnique Diagnostics, nr kat. S-013)
• Szczawian cyny 1% waz. (Chemotechnique Diagnostics, nr kat. S-014)
• Cyna 50% waz. (Chemotechnique Diagnostics, nr kat. T-008)

Synonimy oraz nazwy w innych językach

Tin; Tin (II) Oxalate; Stannous oxalate; Stannous pyrophosphate; Oxalic Acid; Tin (II) Salt; Tin dioxide; Tin oxide; CI 77861 (tin oxide); Zinndioxid; CI 77864 (tin chloride); Stannous chloride; Stannochlor; Tin dichloride; Tin(II)Chloride; Stannous Fluoride; Tin protochlorid; Dichlorostannate; CAS# 7440-31-5; CAS# 18282-10-5; CAS# 7783-47-3; CAS# 7772-99-8; CAS# 12058-66-1; CAS# 15578-26-4; EC# 231-141-8; EC# 242-159-0; EC# 231-999-3; EC# 231-868-0; EC# 235-030-5; EC# 239-635-5.

Autor opisu: Profesor dr hab. med. Radosław Śpiewak, specjalista dermatolog i alergolog

Śledź nas na Facebooku:

Jak do nas dojechać:

Uwaga! Ten serwis nie zastępuje porady lekarskiej, korzystasz z niego wyłącznie na własną odpowiedzialność. Autor dołożył wszelkich starań, aby informacje zawarte na tej stronie były rzetelne i aktualne, jednak wyklucza odpowiedzialność za ewentualne szkody wynikające z ewentualnych błędów. Każda istotna informacja powinna być weryfikowana w innych niezależnych źródłach fachowych.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Autor niniejszego dzieła udziela osobom fizycznym zgody na nieodpłatne korzystanie z niego wyłącznie w celach niekomercyjnych. Wszelkie inne zastosowania wymagają pisemnej zgody autora. Kopiowanie zabronione!
© Radosław Śpiewak All rights reserved. Document created: 30 July 2006, updated: 14 June 2024.