spis treści serwisu strona startowa Kontakt

Parafenylenodiamina

Parafenylenodiamina (PPD, 4-fenylenodiamina) to organiczny związek pierścieniowy o wzorze chemicznym C6H8N2. Parafenylenodiamina to podstawowy półprodukt farb do włosów i barwników do futer. Występuje również w olejach silnikowych, smarach i benzynie, tonerach do fotokopiarek, wywoływaczach fotograficznych, farbach litograficznych. Parafenylenodiamina jest stosowana w produkcji gumy i tworzyw sztucznych jako akcelerator (przyspieszacz wulkanizacji) i przeciwutleniacz. Chlorowodorek parafenylenodwuaminy jest odczynnikiem stosowanym w analizach krwi.

Parafenylenodiamina w kosmetykach

Parafenylenodiamina w Unii Europejskiej dopuszczona jest do stosowania wyłącznie w farbach do włosów, przy czym jej stężenie w farbie nakładanej na włosy nie może przekraczać 2%.[1] Poza UE, parafenylenodiamina bywa stosowana w kosmetykach do makijażu oczu (np. tusze do rzęs) lub koloryzacji rzęs i brwi.

Na poniższej liście podano nazwy parafenylenodiaminy oraz jej pochodnych stosowanych w produkcji kosmetyków zgodnie z nomenklaturą INCI (International Nomenclature of Cosmetic Ingredients - ujednolicone, międzynarodowe nazwy składników kosmetyków). Informacje o składzie podawane są na opakowaniach kosmetyków według nomenklatury INCI. CI (Color Index) to numer nadawany barwnikom, który może być wykorzystywany w opisie składu kosmetyków.

  • CI 76060 (p-Phenylenediamine)
  • P-PHENYLENEDIAMINE
  • P-PHENYLENEDIAMINE HCL
  • P-PHENYLENEDIAMINE SULPHATE

Parafenylenodiaminę zawierają liczne farby do włosów oferowane na polskim rynku. W internecie można znaleźć oferty "henny krakowskiej", "Lash Brow" oraz "henny Kama", które zawierają parafenylenodiaminę i rezorcynol.

Synonimy oraz nazwy w innych językach: p-fenylenodiamina; p-fenylenodwuamina; 4-fenylenodiamina; parafenylenodwuamina; 4-fenylenodwuamina; p-Phenylenediamine; PPD; Benzene-1,4-diamine; 1,4-Diaminobenzene; p-Phenylenediamine HCl; p-Phenylenediamine sulphate; Developer 12; Fur Black 41866; Fur Brown 41866; p-Amimoaniline; 1,4-Benzenediamine; Developer PF; Mako H; p-Benzenediamine; 1,4-Phenylenediamine; Fouramine D; Orsin; p-Diaminobenzene; 4-Aminoaniline; Fourrine D; Oxidation base 10; p-Phenylene diamine; Benzofur D; Fourrine I; Pelagol DR; Phenylenediamine base; CI 76060; Fur Black R; Pelagol Grey D; Renal PF; CI developer 13; Pelagol D; Rodol D; CI oxidation base 10; Furro D; Santoflex IC; Developer 13; Fur Yellow; Peltol D; Tertral D; Durafur Black; Futramine D; Phenyhydrazine; Ursol D; CAS# 106-50-3; CAS# 624-18-0; CAS# 16245-77-5; EC# 203-404-7; EC# 210-834-9; EC# 240-357-1.

Parafenylenodiamina a henna (hna)

Parafenylenodiamina (PPD) w przeszłości była określana mianem "sztucznej henny" i stosowana jako zamiennik tego naturalnego barwnika. W wielu krajach, a także w Polsce, artyści plażowi i uliczni oferują tzw. "tatuaże czasowe". Zwykle twierdzą oni, że stosowane tusze to "naturalna henna". Jednak badania 25 próbek takich tuszy wykazały, że wszystkie zawierały parafenylenodiaminę w stężeniu od 3,4% do 51,6% (bardzo silny potencjał uczulający)![2] W tym samym badaniu wykazano, że ekstrakt z lawsonii ("hennowego krzewu") występował tylko w 21 z 25 przebadanych produktów, przy czym w niektórych jego stężenie było zupełnie śladowe, np. 0,002%.[2] Należy pamiętać, że w Unii Europejskiej parafenylenodiamina dopuszczona jest do stosowania wyłącznie w farbach do włosów, przy czym jej stężenie w trakcie aplikacji na włosy nie może przekraczać 2%. Obecność PPD można rozpoznać po kolorze tuszu: roślinna henna na skórze pozostawia kolor zielony, rudy lub brązowy, nigdy czarny. Czarny kolor "tatuażu czasowego" wskazuje, że został on w rzeczywistości wykonany parafenylenodiaminą, co często kończy się ostrymi reakcjami uczuleniowymi.

Objawy alergii na parafenylenodiaminę

Najczęstszym objawem alergii kontaktowej na parafenylenodiaminę (PPD) jest alergiczny wyprysk kontaktowy. W rzadkich przypadkach odczyny alergiczne po zastosowaniu farby do włosów z PPD mogą mieć przebieg bardzo gwałtowny i wymagający leczenia szpitalnego. Odczyny na tatuaże czasowe z PPD mogą mieć charakter pęcherzowy,[7,13] niekiedy z pozostawieniem trwałych odbarwień,[6,14] a także nadmiernego owłosienia w miejscu zapalenia.[11,12] Opisano przypadki powstawania zmian skórnych przypominających rumień wielopostaciowy, w tym rumień wielopostaciowy uogólniony oraz pęcherzykowy,[4,5,17] a także liszaja płaskiego pęcherzowego[18] i eozynofilowego zapalenia tkanki łącznej (zespół Wellsa) prowokowanego przez PPD w tatuażu.[15] Opisano nasilone i przewlekłe zapalenie powiek i spojówek oraz obrzęk środkowej części twarzy po wybarwieniu rzęs produktem zawierającym PPD.[16] Parafenylenodiamina może powodować wyprysk powietrznopochodny.[9] Opisano ponadto zagrażający życiu obrzęk górnych dróg oddechowych u dziecka, które przypadkowo wypiło roztwór PPD przygotowany do farbowania włosów.[8]

Częstość uczulenia na parafenylenodiaminę:

  • 3,6-4,2% chorych zakwalifikowanych do testów płatkowych z powodu z przewlekłego lub nawracającego wyprysku[3]
  • 0,6-1,0% w populacji generalnej ("ogół społeczeństwa") w 5 krajach europejskich[10]

Substancja testowa: Parafenylenodiamina 1% waz. (Chemotechnique Diagnostics, nr kat. P-006)

Reakcje krzyżowe i współuczulenia: u osób uczulonych na parafenylenodiaminę może współwystępować krzyżowa alergia na inne związki chemiczne zawierające pierścień benzenowy. Dlatego w przypadku stwierdzonej alergii na parafenylenodiaminę należy wykonać testy płatkowe z serią "Reakcje krzyżowe parafenylenodiaminy" w celu wykluczenia alergii na inne związki z tej grupy. Reakcja krzyżowa to reakcja alergiczna na substancje o budowie chemicznej zbliżonej do substancji pierwotnie uczulającej. Współuczulenie to potwierdzone epidemiologiczne częstsze jednoczesne występowanie alergii na określone substancje mimo braku dostrzegalnych podobieństw w ich strukturze chemicznej. Reakcje krzyżowe i współuczulenia nie występują u każdego uczulonego, jednak takie ryzyko zawsze należy brać pod uwagę.

UWAGA! Powyższy opis nie wyczerpuje wszystkich możliwości narażenia oraz objawów, a uczulający Cię hapten może występować także w innych, niewymienionych powyżej źródłach. Dlatego zawsze weryfikuj skład produktów i substancji z którymi masz kontakt, a w razie wątpliwości zwróć się do lekarza.

Autor opisu: Profesor dr hab. med. Radosław Śpiewak, specjalista dermatolog i alergolog

uczulacze od A do Z

Śledź nas na Facebooku:

facebook

Jak do nas dojechać:

dojazd

Uwaga! Ten serwis nie zastępuje porady lekarskiej, korzystasz z niego wyłącznie na własną odpowiedzialność. Autor dołożył wszelkich starań, aby informacje zawarte na tej stronie były rzetelne i aktualne, jednak wyklucza odpowiedzialność za ewentualne szkody wynikające z ewentualnych błędów. Każda istotna informacja powinna być weryfikowana w innych niezależnych źródłach fachowych.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Autor niniejszego dzieła udziela osobom fizycznym zgody na nieodpłatne korzystanie z niego wyłącznie w celach niekomercyjnych. Wszelkie inne zastosowania wymagają pisemnej zgody autora. Kopiowanie zabronione!
© Radosław Śpiewak All rights reserved. Document created: 30 July 2006, updated: 11 November 2019.

sprawdz

 

polecamy