Maślan hydrokortyzonu

Maślan hydrokortyzonu (hydrokortyzonu 17-maślan) to niehalogenowy glikokortykosteroid miejscowy o średniej mocy działania stosowany w popularnych lekach dermatologicznych. Obok budezonidu oraz tiksokortolu, maślan hydrokortyzonu jest jednym z trzech preferowanych markerów alergii na glikokortykosteroidy^[1]. W przypadku braku tiksokortolu zalecane jest w rutynowych testach płatkowych stosowanie budezonidu oraz maślanu hydrokortyzonu. Wieloośrodkowe badania europejskie wykazały, że tiksokortol częściej niż maślan hydrokortyzonu wykrywa alergię na glikokortykosteroidy - spośród 189 pacjentów uczulonych na glikokortykosteroidy dodatnie odczyny na piwalan tiksokortolu odnotowano u 101, zaś na maślan hydrokortyzonu u 74 pacjentów, jednak różnica zmniejszała się, gdy brano pod uwagę jedynie odczyny istotne klinicznie (odpowiednio 42 i 36 pacjentów)^[2].

Maślan hydrokortyzonu w produktach leczniczych dostępnych w Polsce:

• emulsja na skórę: Locoid Crelo™
• kremy: Laticort™; Locoid™; Locoid Lipocream™
• maść: Laticort™
• płyn/roztwór do stosowania na skórę: Laticort™; Locoid™

Maślan hydrokortyzonu w preparatach aktualnie niedostępnych w Polsce: Alfason™; Bucort™; Plancol™; Hycortate™; Lacoidon™;

Synonimy oraz nazwy w innych językach: Alfason, Bucort, Locoid, Cortisol 17-butyrate, Plancol, Hycortate, Lacoidon, Hydrocortisone butyrate, Hydrocortisoni butyras; Laticort.

Uwaga: Powyższa lista może być niekompletna, dlatego pacjenci uczuleni na maślan hydrokortyzonu powinni przy każdej wizycie informować o tym lekarza i zawsze sprawdzać skład stosowanych preparatów.

Częstość uczulenia:

• 0,4% północnoamerykańskich chorych zakwalifikowanych do testów płatkowych^[3]
• 1,0% europejskich chorych zakwalifikowanych do testów płatkowych^[2]
• 1,4% fińskich chorych zakwalifikowanych do testów płatkowych^[4]

Substancje testowe:

• 17-maślan hydrokortyzonu 1% alk. (Chemotechnique Diagnostics, nr kat. H-021A)
• 17-maślan hydrokortyzonu 1% waz. (Chemotechnique Diagnostics, nr kat. H-021B)

Uwaga 1: Badacze są zgodni, że największą czułością diagnostyczną cechuje się 1% roztwór alkoholowy maślanu hydrokortyzonu. Jednoczesne testowanie z roztworem 0,1% może zwiększyć czułość diagnostyczną o dodatkowe przypadki uczulenia. Ze względu na dość szybką degradację haptenu, roztwory te należy wymieniać co 2 miesiące. Testy z maślanem hydrokortyzonu w wazelinie cechują się znacznie niższą czułością i mogą wykrywać zaledwie 20% uczulonych^[4].

Uwaga 2: Maślan hydrokortyzonu, podobnie jak inne glikokortykosteroidy, prowokuje niekiedy w testach płatkowych powstanie rumienia odczynowego bez nacieku i grudek, który zwykle jest widoczny bezpośrednio po demontażu plastrów testowych i znika w kolejnych dniach obserwacji. Ze względu na znaczne ryzyko reakcji fałszywie dodatnich oraz fałszywie ujemnych, w testach z glikokortykosteroidami należy ze szczególną dbałością przestrzegać zasad dobrej praktyki klinicznej testów płatkowych, a odczyn intepretować z uwzględnieniem wywiadu, objawów klinicznych oraz farmakodynamiki glikokortykosteroidów^[1].

Autor opisu: profesor dr hab. med. Radosław Śpiewak, specjalista dermatolog i alergolog

Śledź nas na Facebooku:

Jak do nas dojechać:

Uwaga! Ten serwis nie zastępuje porady lekarskiej, korzystasz z niego wyłącznie na własną odpowiedzialność. Autor dołożył wszelkich starań, aby informacje zawarte na tej stronie były rzetelne i aktualne, jednak wyklucza odpowiedzialność za ewentualne szkody wynikające z ewentualnych błędów. Każda istotna informacja powinna być weryfikowana w innych niezależnych źródłach fachowych.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Autor niniejszego dzieła udziela osobom fizycznym zgody na nieodpłatne korzystanie z niego wyłącznie w celach niekomercyjnych. Wszelkie inne zastosowania wymagają pisemnej zgody autora. Kopiowanie zabronione!
© Radosław Śpiewak All rights reserved. Document created: 30 July 2006, updated: 5 January 2022.